هیچ مردی نمی‌تواند تا زمانی که تمامی حقوق همسرش را پرداخت نکرده است، او را طلاق دهد. هر اندازه که مدت زندگی مشترک بیشتر باشد این حقوق نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل بسیاری از مردانی که بدون هیچ دلیل منطقی قصد طلاق دادن همسر خود را دارند، از این اقدام منصرف می‌شوند. یکی از این حقوق ویژه که شرع و قانون برای زنان در نظر گرفته، اجرت المثل است. اگر زن در طول زندگی مشترک و در خانه همسر خود، کاری انجام دهد که موظف به انجام آن نیست، مستحق پاداشی است که به آن اجرت‌المثل گفته می‌شود.
اجرت المثل صرفا مربوط به یک زن نیست. در موارد قانونی دیگر هم مانند اجرت المثل ایام تصرف یافت می شود. به طور کلی به مبلغ و پولی گفته می‌شود که در ازای استفاده بدون مجوز شخصی از مال دیگران، به صاحب مال پرداخت می‌شود. در این مقاله وکیل خانواده سعی دارد شما را با این مفاهیم بیشتر آشنا کند.
اجرت المثل زن چیست؟
از لحاظ کلی، اجرت المثل به حق‌الزحمه کارهایی گفته می‌شود که زن در خانه شوهر انجام می‌دهد اما موظف به انجام آن نیست. بر اساس یک مبنای کلی عمل انسان محترم و مستحق اجرت است. کسی که کاری را انجام می‌دهد، مستحق اجرت است مگر اینکه قصد تبرع (مجانی بودن) داشته باشد.
در روابط خانوادگی این فرض وجود دارد که قرار نیست زن از شوهر خود بابت کارهایی که در خانه او انجام می‌دهد دستمزدی دریافت کند. اما قانونگذار با طرح این عنوان در مباحث قانونی قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای منزل نیست. در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، می‌تواند اجرت‌المثل مربوط به آن را دریافت کند. به بیان دیگر در صورت مطالبه باید اجرت او را پرداخت.
نحوه محاسبه اجرت المثل زن
برای مطالبه اجرت المثل زن ابتدا می بایست دادخواست مطالبه آن به دادگاه ارائه دهد. سپس قاضی مربوطه بعد از بررسی پرونده و احراز شرایط دریافت پس از تعیین وقت دادرسی موضوع را برای تعیین اجرت المثل به کارشناس مربوطه ارجاع می دهد. کارشناس نیز با در نظر گرفتن مواردی مانند مدت زمان زندگی مشترک، سن زوجه، نحوه اشتغال زن و … به تعیین میزان آن در زندگی مشترک می پردازد.
البته تعلق اجرت المثل به زن صرفا اختصاص به زمان حیات وی ندارد. به این معنا که حتی در صورت فوت کردن زن ، ورثه وی از جمله فرزندانش می توانند اقدام به مطالبه و دریافت آن بعد از فوت مادر نمایند .
علاوه بر این ، گفتنی است که نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زناشویی به این صورت است که قاضی دادگاه با کسب نظر از کارشناس رسمی دادگستری ، مبلغی را برای اجرت المثل زن به طور سالیانه تعیین می کند. در واقع اجرت المثل زن مقدار مشخصی ندارد. بلکه دادگاه با توجه به میزان کارهای انجام شده ، عرف منطقه و مسائلی از این قبیل ، به ازای هر سال زندگی مشترک مبلغی را تعیین می کند. مثلا میزان یک میلیون تومان به ازای یک سال زندگی مشترک و و مبلغ کل آن از طریق فرمول محاسبه اجرت المثل حساب می شود که مبلغ یک سال آن را ضرب در تعداد سال های زندگی مشترک زن و شوهر کرده و به پرداخت آن حکم می دهد .
مطالب مرتبط
نمونه فرم دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت
در این قسمت نمونه فرم دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت فراهم شده است :
ریاست محترم دادگاه خانواده ؛
با سلام ؛
اینجانب به موجب سند عقدنامه شماره …………………….. به تاریخ …………………….. به عقد دائم آقای ……………………..در امده ام و از زمان شروع زندگی مشترک به تاریخ ……………………………….. تا حال حاضر به دستور ایشان و بدون قصد تبرع ، کلیه امور خانه داری اعم از آشپزی ، نظافت و نگهداری و تربیت فرزندان که به لحاظ شرعی و قانونی وظیفه اینجانب نبوده است را به انجام رسانده ام ؛ اما تا کنون هیچ گونه مزدی بابت انجام این امور دریافت نکرده ام . حال از دادگاه محترم تقاضا دارم که مستند به مواد 336 قانون مدنی و ماده 29 قانون حمایت خانواده و با ارجاع امر به کارشناسی مبلغ اجرت المثل ایام زوجیت اینجانب تعیین و حکم به پرداخت آن توسط خوانده به علاوه جمیع هزینه های دادرسی از جمله هزینه کارشناسی صادر گردد. اگر درمورد عقدنامه میخواهید بیشتر بدانید مقاله شروط دوازده گانه عقدنامه را مطالعه کنید.
در چه صورت اجرت المثل به زن تعلق نمیگیرد؟
شرایط دریافت اجرت المثل اثبات موارد زیر در دادگاه می باشد.
- خانوم کارهایی را که انجام داده است مطابق شرع به عهده او نبوده است.
- به خواسته زوج کار را انجام داده است.
- با نیت رایگان کار ها را انجام داده است منظور این میباشد که باید انجام کار ها به صورت رایگان باشد و این مورد در دادگاه باید به اثبات برسد.
- از نظر عرفی باید امور دارای ارزش باشد که به ان اجرت تعلق بگیرد.
- نباید زوجه در خواست طلاق بکند.
- علت طلاق نباید به دلیل ناشزه بودن زن و همچنین سوء اخلاق وی باشد.
زن ناشزه زنی است که نسبت به همسرش تمکین نمی کند. تمکین شامل تمکین عام و خاص می شود یعنی یا به وظایف زناشویی خود عمل نمی کند و یا اموری مانند اطاعت از همسر، کسب اجازه برای انجام امور مربوط به خود، آراستگی ظاهری، اقامت در منزل همسر و حسن معاشرت با او را انجام نمی دهد و مرد حکم الزام به تمکین را نسبت به او دریافت کرده باشد. زنی که این امور را انجام نمی دهد ناشزه است.
در صورتی که این 6 مورد توسط زن در دادگاه خانواده اثبات نشود، اجرت المثل به وی تعلق نمیگیرد. البته لازم به ذکر است که با توجه به اینکه قانون حمایت خانواده سال 92، قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق را نسخ کرده است حتی اگر زنی ناشزه باشد و مرد حکم الزام به تمکین او را داشته باشد اجرت المثل به زن تعلق خواهد گرفت. در این خصوص پیشنهاد میگردد مقاله تمکین را مطالعه نمایید.
اجرت المثل چیست؟
اگر فردی از مال دیگری بدون وجود قرارداد یا توافق نامه‌ای بین آن‌ها استفاده کند و از مزایای آن منتفع شود و عین مال نیز باقی باشد، باید اجرت منفعت استفاده شده را به مالک یا مالکین قانونی آن بپردازد. تفاوتی هم ندارد که شخص با اجازه یا بدون اجازه مالک از منافع مال استفاده کرده باشد. به این اجرت در اصطلاح حقوقی اجرت المثل ایام تصرف گفته می‌شود. به زبان ساده به مبلغ و پولی گفته می‌شود که در ازای استفاده بدون مجوز شخصی از مال دیگران، به صاحب مال پرداخت می‌شود. اگر فردی که از منافع مال بهره برده است، از پرداختن اجرت المثل ایام تصرف ملک خودداری کند، مالک ملک مذکور، حق طرح و ارائه دادخواست مطالبه اجرت المثل خود را به دادگاه دارد. شایان ذکر است، اجرت المثل یکی از اصطلاحات رایج در مستندات قانونی مربوط به اماکن استیجاری مانند قرارداد اجاره است.
اجرت المثل ایام تصرف
فردی که مالک قانونی یک مال شناخته می‌شود به تبع حقوقی که به واسطه مالکیت آن مال دارد. علاوه بر عین، مالک منافع ناشی از مال نیز محسوب می‌شود، از این رو اگر شخصی به صورت غیر قانونی و بدون اجازه او مانع بهره بردن مالک از منافع مال شود، ضامن تلف منافع است. به این دسته از دعوی در ادبیات حقوقی، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف گفته می‌شود و در صورت احراز شرایط لازم، شامل کلیه اموال می‌شود.
شرط الزامی پرداخت این است که در مدت زمانی که شخص از مزایای مال بهره برده است یا ملک را در تصرف خود داشته است، قراردادی بین طرفین وجود نداشته باشد. چرا که در این صورت شخص منتفع می‌بایست اجرت المسمی پرداخت کند. اجرت المسمی در اصطلاح حقوقی به اجاره بهایی گفته می‌شود که در قرارداد اجاره از آن نام برده شده است. در اجاره نامه همیشه مبلغی به عنوان اجاره بها به صورت روزانه یا ماهیانه تعیین می‌شود.
به بیان دیگر زمانی که موعد قرارداد اجاره پایان می‌یابد، عقد اجاره نیز پایان می‌پذیرد. اگر پس از انقضای مدت مذکور، مستاجر همچنان مورد اجاره را در تصرف خود داشته و از تخلیه ملک امتناع نماید، در این صورت موجر می‌تواند اجرت المثل ایام تصرف را مطالبه نماید.
همچنین اگر فردی مال یا ملک دیگری را تصرف کند و یا از مزایای آن بهره ببرد مرتکب تصرف ملک یا مال شده است. در این صورت مالک قانونی مال یا ملک می‌تواند جهت دریافت اجرت المثل ایام تصرف از فرد خاطی اقدام کند و شکایت خود را تقدیم مراجع قانونی نماید.
0
