+ زمان پرداخت نفقه به همسر - موسسه حقوقی وکیل خانواده
نفقه

+ زمان پرداخت نفقه به همسر

حتما تا به حال کلمه نفقه به گوشه تان خورده است. حتما این موضوع را هم شنیده اید که مرد باید به همسر خود نفقه پرداخت کند. اما چرا و به چه میزان؟

 

حتما تا به حال کلمه نفقه زن به گوشه تان خورده است. حتما این موضوع را هم شنیده اید که مرد باید به همسر خود نفقه پرداخت کند. اما نفقه زن چقدر است و چرا و به چه میزان و به کدام زن ها تعلق می گیرد؟

عقد نكاح جايگاه ويژه اي در ميان ساير عقود اسلامي دارد و بحث رسيدگي و پرداخت نفقه زن توسط همسر يكي از موراد و اركان اصلي نكاح را تشكيل مي دهد.

مقاله مرتبط : نکاح چیست ؟

در نظام حقوقی اسلام، به منظور استحکام نظام خانواده، حقوق و وظایفی متوجه طرفین عقد نکاح می باشدکه  یکی از این حقوق، حق نفقه زن است که مرد مکلف به پرداخت آن است و صراحت آیات و روایات به این مطلب دلالت می کند.

همچنین  همه فقهای اسلامی در اصل نفقه اتفاق نظر دارند.  در این گزارش در ابتدا معنا و چرایی پرداخت نفقه را بررسی می کنیم و سپس به میزان نفقه  و نحوه محاسبه آن می پردازیم. همچنین در انتها به موارد تعلق و عدم تعلق نفقه به زوجه خواهیم پرداخت.

پرداخت نفقه

معنای نفقه از منظر فقهی و حقوقی چیست؟

نفقه در لغت و درکتب لغت به این معنا آمده است: النفق اسم ماینفق. نفقه اسم است به معنای آنچه پرداخت می شود. نفق یعنی چیزی که کم شد یا از بین رفت به معنای دیگر نفقه به معنای خرج کردن یا پولی که خرج می شود است.

در اصطلاح فقه، مفهوم نفقه جدا از مفهوم لغوی آن نیست و بر مالی اطلاق می شود که انسان موظف است در زندگی خود آن را خرج کند.

به طور کلی دو نوع نفقه وجود دارد :

  1. نفقه ای که واجب است انسان برای خودش خرج کند تا بتواند به زندگی مادی اش ادامه دهد و اصطلاحا به آن نفقه لنفسه می گویند.
  2. نفقه ای که بر انسان واجب است تا برای زندگی دیگران خرج کند و اصطلاحاً به آن نفقه لغیره می گویند.

در تعریف معنای حقوقی کلمه نفقه نیز آمده است:

ریشه این کلمه به فتح نون و فا و قاف اسم مصدر و به معنای خروج ـ رفتن ـ هلاک شدن ـ شیوع و رواج است. این کلمه همچنین به معنای بذل و بخشش نیز به کار رفته است. زیرا زمانی که مال از سوی نفقه دهنده خرج می شود در واقع از مال او خارج شده است.

شرایط پرداخت نفقه زن کدامند؟

در تعریف علم حقوق نفقه عبارت است از چیزی که برای گذراندن زندگی مورد نیاز است. قانون مدنی در ماده 1107 نفقه زوجه را اینگونه تعریف کرده است:

نفقه عبارت است از همه ی نیازهای متعارف و مناسب با وضعیت زن . از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث  منزل و هزینه های مالی، درمانی، بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.

مقدار لازم برای نفقه

عده ای از فقها بر این عقیده اند که مقدار لازم برای نفقه زن عبارت است از هرچیزی که زن به آن محتاج است از خوراک، پوشاک، منزل، مستخدم و… .

در واقع نفقه زوجه دائم همه آن چیزی است که زوجه در دوران زناشویی برای بقا و ادامه حیات خود لازم دارد. بنابراین با استنباط از ماده 1107 قانون مدنی 5 مورد از امور نفقه به شرح ذیل تعریف می شود:

1) مسکن:

محلی است که زوجه در آنجا زندگی خود را می گذراند و مسکن باید متناسب با وضعیت و شئونات زن باشد. البته یکی از مواردی که تاثیر بسزایی در تعیین مسکن دارد شان زوجه می باشد همچنین تهیه مسکن مناسب بستگی به وضعیت مالی شوهر نیز دارد و باید در تهیه مسکن شرایط هر دوی آنها را در نظر گرفت.

2) البسه:

عبارت است از پوشاک، کفش و جوراب که برای حفظ انسان در مقابل سرما و گرما لازم است. هرگاه شرایط متعارف اقتضا کند که زنان لباس های متعددی برای داخل خانه و مهمانی داشته باشند شوهر مکلف است آن را برای زوجه فراهم کند.

3) غذا:

هرچیزی است که انسان برای بقا در ادامه حیات خود می خورد و می آشامد. زوج مکلف است برای زوجه خود غذای مناسب با طبیعت مزاجی و وضعیت اجتماعی او تهیه کند.

4) اثاث البیت:

عبارت است از اشیائی که در خانه برای زندگی معمولی و عادی لازم است. ازقبیل فرش، یخچال، بخاری، کولر و… که زوج باید برای زوجه فراهم کند البته باید شأن زوجه را نیز در نظر بگیرد.

5) خادم:

در نفقه در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضا لازم و ضروری است. خادم کسی است که به واسطه کار خود وسایل زندگی دیگری را فراهم می کند و در اختیار او قرار می دهد.

درصورت عادت زوجه به داشتن خادم باید خادم متناسب با وضعیت اجتماعی زن در منزل پدری او . در مورد دوم یعنی به واسطه مرض یا نقصان اعضا زوجه  که هدف رعایت موقعیت اجتماعی زن نیست بلکه رفع احتیاجات او در نظر گرفته می شود.

اگرچه ماده 1107 قانون مدنی تنها به ذکر مواردی بسنده کرده است. ولی باید گفت که ذکر این موارد برای نمونه و تمثیلی است و حصری نمی باشد.

محصور کردن مصادیق نفقه مخالف مصلحت خانواده است. پس به طور کلی می توان گفت هرچیزی که برحسب متعارف مورد احتیاج زن باشد جزو نفقه زوجه محسوب می شود.

آیا به همسر صیغه ای نیز نفقه تعلق می گیرد؟

در نکاح دایم نفقه زوجه برعهده زوج است . پس بر زوج واجب است که نفقه زوجه را بپردازد و در آن رعایت معروف و متعارف را بنماید. درصورتی که در نکاح موقت نفقه زوجه در صورتی بر ذمه زوج قرار می گیرد که در ذیل عقد نکاح شرط شده باشد. پس در نکاح موقت نفقه به زوجه پرداخت نمی گردد . بر زوج نیز واجب نیست که نفقه زوجه را پرداخت کند.

از شرایط دیگری که زوجه مستحق دریافت نفقه می شود تمکین کامل او از زوج می باشد که در مقابل نشوز قرار دارد . یعنی اگر زوجه از زوج نافرمانی کند استحقاق دریافت نفقه را ندارد. در اینجا منظور از تمکین، تمکین خاص است که به معنای برقرای رابطه جنسی زوجه با زوج می باشد.

نفقه زن چقدر است؟

نفقه طلب زوجه از زوج است و در صورت عدم پرداخت آن می توان از طریق دادگاه نسبت به دریافت آن اقدام کرد. در خصوص نفقه سوالی که مطرح می شود این است که میزان نفقه چقدر است و بر چه مبنایی پرداخت می شود؟

ضابطه اصلی در تعیین میزان نفقه شئونات خانوادگی زوجه، عرف و عادت هر منطقه و در نهایت وضعیت مالی زوج است. در صورت عدم توافق زوجین دادگاه بر اساس ضابطه فوق به تعیین میزان نفقه مبادرت می ورزد. قانون در بحث نفقه توجه چندانی به توان مالی مرد ندارد اما طبق رویه موجود تمامی کارشناسان در هنگام تعیین مبلغ نفقه به توان مالی مرد نیز توجه می کنند.

پرداخت نفقه زن به 2صورت ممکن است:

1) آنکه زن به طور مداوم و روزمره در منزل مرد نیاز های خود را تامین می کند و هر دو بر سر یک سفره هستند.

2) زوجین جدا از یکدیگر زندگی نموده و زن به طور روزانه یا هفتگی یا ماهانه نفقه خود را جداگانه طلب می کند.  که در این صورت مرد مکلف به پرداخت است.

 

نفقه

 

چه کسی میزان نفقه زن را مشخص می کند؟

در تعیین میزان نفقه زوجه معمولا دادگاه های خانواده موضوع را به کارشناس ارجاع می دهند . کارشناسان با بررسی شئونات زوجه و سایر موارد مرتبط میزان نفقه را تعیین می کنند. میزان نفقه برای همه افراد یکسان نیست.

در چه مواردی نفقه به زن تعلق می گیرد؟

زمانی که زوجین زندگی زناشویی خود را آغاز می کنند . زوج مکلف به پرداخت نفقه زوجه است . البته زوجه در صورتی مستحق نفقه است که از همسر خود تمکین کرده باشد . هرگاه زوجه بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.

به طور کلی 5 دسته از خانم ها حق نفقه دارند:

1) خانم هایی که باعقد دائم به زوجیت مرد در آمده اند و طبق مقررات نسبت به همسر خود تمکین می کنند.

2) زوجه غیر مدخوله ای که با استفاده از حق حبس ماده 1085 قانون مدنی تمکین را منوط به پرداخت مهریه کرده است . تا زمان پرداخت مهریه توسط روج مستحق دریافت نفقه می باشد.

3) به خانم بارداری که هنگام بارداری از همسر خود جدا شده تا زمان وضع حمل نفقه تعلق می گیرد.

4) خانمی که معاشرت او با شوهر در یک منزل مشترک متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زوجه می باشد. پس با شرایطی می تواند منزل مستقل و جداگانه ای اختیار کند و مادامی که زوجه از بازگشت به منزل زوج معذور است، مستحق دریافت نفقه می باشد.

5) بر اساس قانون مدنی ، به دلیل اینکه در طلاق رجعی مرد حق رجوع به زوجه را در طول مدت عده طلاق دارد ، این تکلیف قانونی را نیز خواهد داشت که در مدت عده طلاق ، به زن نفقه بپردازد . اما در طلاق بائن ، زن حق نفقه نخواهد داشت .

در چه مواردی نفقه به زن تعلق نمی گیرد؟

همانطور که قبلا اشاره کردیم به محض وقوع عقد نکاح زوجه مستحق دریافت نفقه می گردد لیکن در برخی موارد این حق زائل و پرداخت نفقه از سوی زوج به زوجه ساقط می شود:

1) نکاح موقت:

 قانون گذار در ماده 1113 قانون مدنی اشعار دارد: در عقد موقت زوجه مستحق دریافت نفقه نمی باشد . مگر اینکه شرط شده باشد یا اینکه عقد مبتنی بر آن جاری شده باشد.

پس در نکاح موقت نفقه به زن تعلق نمی گیرد . در صورت ادعای زن مبنی بر وجود شرط یا وقوع عقد مبتنی بر آن باید ادعای خود را در دادگاه اثبات کند تا مستحق دریافت نفقه گردد.

2) عدم تمکین زوجه از زوج:

از شرایط دیگری که زوجه مستحق دریافت نفقه نمی شود عدم  تمکین کامل او از زوج می باشد.  که که تحت عنوان نشوز از آن یاد می شود.

یعنی اگر زوجه از زوج نافرمانی کند استحقاق دریافت نفقه را ندارد. در اینجا منظور از تمکین، تمکین خاص است که به معنای برقرای رابطه جنسی زوجه با زوج می باشد.

3) طلاق:

 اگر طلاق بائن باشد در دوران عده زن مستحق دریافت نفقه نیست . مگر در صورتی که مطابق ماده 1109 قانون مدنی زن حمل از شوهر داشته باشد که در این صورت تا وضع حمل مستحق دریافت نفقه است.

در طلاق رجعی که به دلیل نشوز زن واقع شده باشد نیز زن مستحق دریافت نفقه نیست.

4) فسخ نکاح:

در صورتی که به دلیلی نکاح فسخ گردد زن مستحق دریافت نفقه نمی گردد.

در مجموع می توان گفت که نفقه طلب  زوجه از زوج است . که زوج براساس عرف و عادت و موقعیت اجتماعی و شرایط زندگی زوجه مکلف به پرداخت آن است . میزان آن براساس عرف و عادت و همچنین سایر شرایط توسط دادگاه و به وسیله کارشناس تعیین می شود.

مشاوره حقوقی نفقه

مشاور حقوقی آنلاین نفقه می تواند راهی سریع و بسیار آسان برای کمک به شما در اطلاع از میزان دقیق حقوق خود باشد . تا قبل از هر اقدام برای کسب حقوق خود بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.درنتیجه دریافت مشاوره حقوقی نفقه می تواند به شما کمک بزرگی برای اطلاع از جدید‎ترین میزان نفقه خود و بهترین روش برای به دست آوردن آن باشد.

0

امتیاز کاربر: 5 ( 1 نتایج)

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا